Phát triển sản xuất cá ngừ theo chuỗi
Bộ NN&PTNT chỉ đạo các đơn vị chức năng cần tập trung đồng bộ các giải pháp từ hợp tác quốc tế, kiểm soát đóng mới tàu cá, để bảo đảm việc phát triển sản xuất cá ngừ theo chuỗi.
Nhiều tàu chuyển hướng khai thác
Theo báo
cáo của Tổng cục
Thủy sản, hiện
nay tại 3 tỉnh Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa có 2.826 tàu tham gia khai thác cá ngừ, trong đó có 1.872 tàu câu vàng và câu tay, 675 tàu khai thác bằng nghề lưới
vây, 279 tàu khai thác bằng nghề
lưới rê.
Sản
lượng cá ngừ vây vàng, mắt to trong 6 tháng đầu
năm 2015 của 3 tỉnh
này đạt trên 9.800 tấn.
Trong đó, Bình Định đạt
4.269 tấn, giảm
3,8% so với cùng kỳ năm 2014; Phú Yên đạt 3.243 tấn, giảm
7,5% so cùng kỳ; Khánh Hòa đạt 2.295 tấn, giảm 3,5% so với cùng kỳ.
Trong 6 tháng đầu năm 2015, giá cá ngừ
trong nước giảm
hơn so với cùng kỳ năm 2014. Cụ thể, giá cá ngừ câu vàng dao động từ
120.000-135.000đồng/kg; cá ngừ câu tay có giá từ
90.000-100.000 đồng/kg, giảm từ 10-20% so với cùng kỳ năm 2014. Đặc
biệt giá cá ngừ
vằn và một số
loại cá ngừ khác giảm gần 30%, giá biến động chỉ
từ 20.000-28.000 đồng/kg.
Theo các địa phương, trong 6 tháng đầu năm 2015, khoảng 70% số tàu khai thác đã có nhiều
tàu câu cá ngừ chuyển
sang làm nghề khai thác cá chuồn vì hiệu quả
cao hơn.
Tính đến
ngày 15/6/2015, kim ngạch xuất
khẩu cá ngừ đạt
205,960 triệu USD, giảm 8,1% so với cùng kỳ năm 2014. Đứng đầu về
xuất khẩu vẫn
là thị trường Mỹ,
tiếp theo là EU, ASEAN, Nhật
Bản…
Hiện
nay, các thị trường
nhập khẩu yêu cầu
cao về chất lượng,
đặc biệt đối
với sản phẩm
cá ngừ tươi sống,
đông lạnh (mã HS03), trong khi đó sản
phẩm của Việt
Nam đáp ứng được
yêu cầu chưa nhiều.
Nhằm
nâng cao năng suất, chất
lượng, giá trị cá ngừ
đại dương (cá ngừ mắt to, cá ngừ vây vàng, cá ngừ vằn)
theo hướng công nghiệp,
hiện đại, gắn
khai thác với thu mua, chế biến và tiêu thụ sản phẩm,
hài hòa lợi ích giữa ngư dân và doanh nghiệp,… ngày 6/8/2014, Bộ
trưởng Bộ NN&PTNT đã ban hành Quyết định số
3465/QĐ-BNN-TCTS phê duyệt đề
án “Thí điểm tổ
chức khai thác, thu mua, chế
biến, tiêu thụ cá ngừ
theo chuỗi”.
Sau gần
1 năm thực hiện,
Bộ NN&PTNT đã tổ
chức sơ kết
đề án và đề ra những
phương hướng để
phát triển cả
ngừ theo chuỗi ngành hàng trong thời gian tới.
Hiện
nay, việc phát triển sản xuất
cá ngừ đang gặp một
số khó khăn vướng
mắc như: Ngư
dân thiếu vốn
lưu động phục
vụ sản xuất;
công nghệ khai thác và bảo quản sau thu hoạch còn lạc hậu,
chuyển sang công nghệ
tiên tiến gặp
nhiều khó khăn về
vốn đầu tư
cũng như trình độ tiếp cận
khoa học kỹ thuật
của ngư dân.
Cùng với
đó, việc đào tạo lao động
tham gia mô hình còn thiếu bền
vững do chưa có sự
gắn kết giữa
chủ tàu và ngư dân, công tác dự báo ngư trường
chưa theo kịp thực
tế. Tại một
số địa phương,
cam kết giữa chủ
tàu và doanh nghiệp bị
phá vỡ; dịch vụ
hậu cần cho nghề cá ngừ còn thiếu, đặc biệt
là chưa có cảng cá ngừ chuyên dụng…
Minh
bạch chuỗi, gỡ vốn tín dụng
Mới
đây, Thứ trưởng
Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám đã chỉ đạo
các đơn vị
thuộc Tổng
cục Thủy
sản và Viện
Nghiên cứu Hải
sản tập
trung đồng bộ
các giải pháp từ hợp
tác quốc tế
(học hỏi
mô hình đánh bắt cá ngừ của
Philippines); kiểm soát đóng mới
tàu cá; yêu cầu kỹ
thuật với
cảng cá ngừ
chuyên dụng... cho đến
đưa ra phân tích minh bạch
rủi ro giữa
doanh nghiệp và chủ
tàu để bảo
đảm tính bền
vững của
chuỗi.
Việc
triển khai đề
án vẫn còn một
số tồn
tại cần
tháo gỡ, đặc
biệt là việc
vay vốn tín dụng
ngắn hạn
phục vụ
cho từng chuyến
biển của
ngư dân; tuyển
dụng, sử dụng
lao động trên tàu thiếu ổn
định, đào tạo
tập huấn
cho ngư dân chuyên nghiệp
còn khó khăn. V
Để
tiếp tục
triển khai đề
án một cách hiệu
quả, Thứ
trưởng Bộ
NN&PTNT đã yêu cầu các địa
phương bám sát các doanh nghiệp,
người dân đã được
lựa chọn
tham gia chuỗi, lắng
nghe vướng mắc
và tìm cách tháo gỡ, đặc
biệt là vấn
đề vay vốn
tín dụng ngắn
hạn phục
vụ sản
xuất.
Các
địa phương
tiếp tục
phối hợp
với các đơn
vị của
Bộ, đối
tác quốc tế để
tranh thủ sự hỗ
trợ về
công nghệ và kỹ
thuật tiên tiến
của nước
ngoài và vận dụng
sáng tạo vào điều
kiện thực
tế ở
Việt Nam, khuyến
khích nghiên cứu, chế tạo
trang thiết bị
trong nước; các địa
phương khẩn
trương đưa
vào kế hoạch
2016 và kế hoạch
trung hạn việc
xây dựng cảng
cá ngừ chuyên dụng
để tổng
hợp trình Bộ.
Các
doanh nghiệp được
chọn tham gia mô hình đã có nhiều
sáng tạo trong triển
khai, cần tiếp
tục nghiên cứu
lộ trình cũng như
tính khả thi của mô
hình, có bước đi phù hợp
để đảm
bảo tính bền
vững của
mô hình.
Đặc
biệt, Thứ
trưởng yêu cầu
Tổng cục
Thủy sản
bám sát thực tiễn
của địa
phương để
cùng tháo gỡ những
khó khăn, vướng mắc,
cùng với đó đơn
vị này cần
tham mưu cho Bộ
có văn bản gửi
Ngân hàng Nhà nước để
tháo gỡ vướng
mắc trong việc
vay vốn lưu
động phục
vụ sản
xuất.
Viện
Nghiên cứu Hải
sản cần
cải tiến
công nghệ dự
báo ngư trường
theo hướng hiện
đại phổ
biến cho ngư
dân để phục
vụ việc
đánh bắt có hiệu
quả. Tiếp
tục nghiên cứu,
nghiệm thu các đề
tài về công nghệ
khai thác, bảo quản
sản phẩm,
mô hình tàu vây đuôi khai thác cá ngừ để đưa
vào ứng dụng.
Trung
tâm Khuyến nông quốc
gia cần đổi
mới cách thức
tập huấn,
đào tạo nghề
cho ngư dân theo hướng
thực hành trực
tiếp trên tàu, sớm
chuyển giao công nghệ mới,
tổng kết
mô hình trình diễn để
phổ biến
nhân rộng.
Hiệp
hội Cá ngừ
Việt Nam tiếp
tục làm tốt
chức năng bảo
vệ lợi
ích của ngư
dân, phản biện
chính sách, sớm triển
khai xây dựng nhãn hàng sinh thái MSC cho
sản phẩm
cá ngừ Việt
Nam.
Bình luận